Masterclass Bestuursprocesrecht Sociaal Domein

Effectief procederen in zaken in het sociaal domein

De masterclass Bestuursprocesrecht Sociaal Domein valt uiteen in drie delen:

• De aanvraag en voorbereiding van besluiten en
• Hoe procedeert het college het meest effectief in bezwaar en beroep. Hierbij staat centraal hoe het college het beste kan reageren op argumenten die de burger of zijn of haar gemachtigde in bezwaar en beroep naar voren brengt. En hoe de mogelijkheden tot een schikking kunnen worden beproefd.

Centraal in deze masterclass staat de relatie tussen de Algemene wet bestuursrecht en de verschillende domeinwetten, zoals de Participatiewet, de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en de Jeugdwet.

Een van kernpunten hierbij is de invloed van de nieuwe jurisprudentie op het gebied van het evenredigheidsbeginsel op de uitvoeringspraktijk bij de gemeenten. Waar ligt beslisruimte voor het college en waar is het college gebonden aan dwingendrechtelijke wetsbepalingen. In het verlengde hiervan zal stil worden gestaan bij de beginselconforme uitleg van wetsbepalingen, de exceptieve toetsing van lagere regelgeving en de toepassing van (buitenwettelijk) beleid.

Verder zal nadrukkelijk ook worden stil gestaan bij de intensiteit van rechterlijke toetsing van besluiten. Met welke mate van intensiteit worden besluiten getoetst. Hoe werkt de “glijdende schaal” in de praktijk van het sociaal bestuursrecht. Hierbij zal uitgebreid ingegaan worden op de jurisprudentie van de Centrale Raad van de Beroep en rechtbanken.

Programma op hoofdlijnen

• Evenredigheidsbeginsel / belangenafweging. Bespreking recente jurisprudentie over wel of niet hebben van beslisruimte.
• Omvang van de rechterlijke toetsing in samenhang met de stelplicht- en bewijslast: is de toets aan het evenredigheidsbeginsel een ambtshalve toetsing door de rechter en leidt de niet-nakoming ervan door het bestuursorgaan bij de voorbereiding en motivering van besluiten, ongeacht wel of niet-gestelde feiten, tot een onderzoeks- en motiveringsgebrek òf is het aan de burger om een minimum aan concrete feiten te stellen waaruit blijkt dat de belangen van de burger bij de uitvoering van een besluit geraakt zijn door de niet-nakoming van het evenredigheidsbeginsel door het bestuursorgaan.

Aanvraag / melding / besluitname

• Bespreking van algemene regels waaraan een aanvraag moet voldoen en de verplichting om tijdig te besluiten.
• Spanning tussen een procedurele toets van de ingangsdatum van de aanvraag en een inhoudelijke toets ervan – Link met het wetsvoorstel Participatiewet in balans.
• Relativering eigen verantwoordelijkheid van de burger voor het onderwerp van de aanvraag naar algemene zorgplicht van het bestuursorgaan vanuit hulpvragen van de burger.

Belanghebbende

Wie is belanghebbende bij (vooral) besluiten op het gebied van de Wmo en de Jeugdwet.

Procesbelang

• De belanghebbende moet een reëel belang hebben bij het voeren van een bezwaar- en beroepsprocedure. Aandacht voor procesbelang voorkomt onnodige procedures.
• Levert de enkele mogelijkheid om een proceskostenvergoeding in bezwaar te krijgen na afwijzing ervan, voldoende procesbelang op?
• Hoe te reageren op de stelselmatige querulant? – Wat zijn de criteria voor misbruik van bestuursprocesrecht?

Gronden

• Wat zijn de minimale eisen van het stellen van gronden?
• Zijn negatief geformuleerde wettelijke criteria zonder benoeming van relevante feiten, een beroepsgrond en levert het procesbelang op.

Bekendmaking

• Hoe zorg je er als gemeente voor dat brieven en besluiten tijdig bij de belanghebbende terechtkomen? Hoe ga je ermee om wanneer de ontvangst bestreden wordt.
• Wat is de rechtskracht van bekendmaking via e-mail of app.
• Link met de Wet Modernisering elektronisch verkeer.

Tijdig rechtsmiddelen instellen

• Bezwaar- en beroepstermijnen worden minder streng gehanteerd dan eerder het geval was; link met het wetsvoorstel Versterking waarborgfunctie Awb.
• Wanneer besluit je ondanks de overschrijding van de termijn tot een inhoudelijke behandeling en wanneer niet?

Zorgvuldige voorbereiding en motivering

Het is essentieel om besluiten zorgvuldig voor te bereiden en juist en begrijpelijk te motiveren. Tijdens de masterclass worden hiervoor de nodige tips gegeven.

Bezwaar

• Bezwaar is verlengde besluitvorming en daarmee volstrekt anders dan beroep. Hierop wordt tijdens de masterclass uitvoerig ingegaan. Verder wordt aandacht besteed aan de buitengewoon belangrijke herstelfunctie van het bezwaar.
• Wanneer is het predikaat bezwaar gegrond of ongegrond, rechtens aangewezen, wat zijn de criteria hierbij? Speelt dit ook bij tekortkomingen in de motivering van een primair besluit?

Beroep

• Besproken worden het reageren op beroepsgronden, de omvang van het geding, de ex tunc toetsing en de uitspraakbevoegdheden.
• Finale geschilbeslechting: de mogelijkheden en de grenzen voor de bestuursrechter De mediation-aanpak bij Rechtbanken in beroep en de GOO-aanpak van de CRvB
• Wat zijn de relevante vragen bij deze aanpak?

Wetsvoorstel Versterking waarborgfunctie Awb

• In het wetsvoorstel versterking waarborgfunctie Awb worden een aantal belangrijke wijzigingen in de Awb aangebracht. Zoals het dienstbaarheidsbeginsel en het voornemen om een evenredigheidstoets mogelijk te maken bij besluiten die berusten op dwingendrechtelijke bepalingen.
• De voornaamste onderdelen van dit wetsvoorstel zullen kort worden besproken alsmede meerdere uitspraken waarin al vooruitgelopen wordt op de rechtswerking van deze beginselen. Bijvoorbeeld hoe om te gaan met het niet-tijdig en alert reageren op signalen van de burger bij voorbereiding van besluiten en besluitvorming.

Vertrouwensbeginsel

• Toezeggingen van de kant van het college kunnen soms ingrijpende gevolgen hebben. Hoe voorkom je dit en is opgewekt vertrouwen altijd reden voor toekenning van de toegezegde en door de burger gewenste prestatie.

Voorlopige voorziening

• Tricks en traps, waar moet je als bestuursorgaan wel en niet doen bij optreden in voorlopige voorzieningsprocedures.
• Verder: het verzoek om voorlopige voorziening als “breekijzer” resp. drukmiddel.

Toetsing buitenwettelijk beleid

Bespreking van de jurisprudentie en de (vooralsnog) terughoudende toetsing door de rechter. Is er hierbij ook ruimte voor toetsing aan het evenredigheidsbeginsel?

Advisering

• Wanneer moet je als bestuursorgaan deskundigenadvies inwinnen en wanneer moet de burger meewerken aan een onderzoek.
• Waaraan moet de adviseur voldoen. Kan een zorgaanbieder, re-integratiebedrijf tegelijkertijd ook een adviserende rol oppakken richting het college?
• En de vergewisplicht van het bestuursorgaan. Is bijvoorbeeld medische info in bezwaar en beroep op grond van de AVG slechts beperkt beschikbaar en toegankelijk of is dit strijdig met de vergewisplicht van het college.

Herziening

Wanneer is het bestuursorgaan verplicht mee te werken aan een verzoek om terug te komen op een onherroepelijk besluit. En hoe toetst de rechter besluiten waarin wordt geweigerd terug te komen op zo’n besluit.

Proceskosten

Wanneer is er aanleiding de kosten van het bezwaar en beroep te vergoeden?

Doelgroep

Dat zijn (de meer ervaren) medewerkers van Sociale Diensten en Gemeenten: juridisch medewerkers, juristen, medewerkers bezwaar en beroep, secretarissen en leden van commissies bezwaarschriften.

Datum en plaats

De masterclass wordt op donderdag 20 november van 09:30 tot 16:30 in Utrecht gegeven.

Onder leiding van bestuursrechter

Mr. Erik Klein Egelink is bestuursrechter en vice-president; een coryfee op het terrein en bovendien voorheen zelf werkzaam in de gemeentelijke sociale zekerheid.

Kosten

De kosten voor de cursus zijn € 595,- excl. btw per persoon. Bij dit bedrag zijn inbegrepen: koffie, thee, lunch en cursusmateriaal. Een certificaat van deelname is facultatief. De gemeente kan de Btw verrekenen met haar Btw-compensatiefonds.

Expertisecentrum en helpdesk

Heb je na de training nog vragen? Wij helpen je graag verder. Tot drie maanden na de cursus is deze service zelfs gratis als we je vragen per mail of telefonisch kunnen beantwoorden. Maak daar gebruik van: ons expertisecentrum staat voor je klaar!

Speciale incompany variant van deze Masterclass Bestuursprocesrecht

Tijdens de op maat gemaakte incompany masterclass Bestuursprocesrecht leggen wij de nadruk op de rechterlijke toetsing van open normen. Tijdens deze maatwerkcursus worden uw lokale verordeningen en beleidsregels onderworpen aan een juridische control c.q. crashtest.

Uiteraard adviseren wij u graag over de incompany mogelijkheden in uw organisatie. Klik dan op de Incompany-button in de rechterkolom van deze pagina. Liever eerst even contact via telefoon of e-mail? Neem gerust contact op. Onze contactinformatie vind je bovenin de rechterkolom van deze pagina. Wij helpen je graag verder.

Uw docent

Erik Klein Egelink

Mr. Erik Klein Egelink, coryfee uit rechtspraak en gemeente leidt deze echte Masterclass. Een inspirerende, interactieve en zeer leerzame dag voor de liefhebbers. Hoe kijkt de rechter naar uw werk? U krijgt het uit eerste hand!